*مراقبت از بهداشت دهان و دندان كودكان زير 2 سال
گاهي ممكن است ، در هنگام تولد ناهنجاريهايي در ناحيه دهان نوزادان ديده شود .
مثل :شكاف در ناحيه لبها كه در اصطلاح به آن لب شكري مي گويند . امكان دارد
شكاف لبها يك طرفه يا دو طرفه باشد .
شكاف در كام كه ممكن است تنها يا همراه با شكاف لبها باشد .
امكان دارد بعضي از نوزادان هنگام تولد يك يا دو دندان داشته باشند يا تا يك ماهگي
دندان در بياورند ، به اين دندانها ،دندانهاي نوزادي مي گويند . اين دندانها ممكن است
موقع خوردن شير ، پستان مادر يا زبان نوزاد را زخم كند .گاهي هم ، لق شدن آنها باعث
خونريزي وزخم شدن لثه نوزاد مي شود . همچنين ممكن است ، اين دندانها كنده شود
وبه داخل حلق كودك بيفتد و خطر جدي ايجاد كند .
وظيفه شما در مراقبت از بهداشت دهان و دندان
در اولين مراقبت هر نوزاد ،وقتي مي خواهيد پرونده مراقبت كودك
را تشكيل دهيد ، بايد دهان كودك را نيز با ملايمت كامل وبا دقت معاينه كنيد .اگر
هر يك از ناهنجاريهائی كه در بالا شرح داده شد وجود داشته باشد ، بايد كودك
را به مركز بهداشتي درماني ارجاع فوري دهيد . توجه مهم : هر وقت مي خواهيد
دهان نوزاد را معاينه كنيد ، حتما اول دستهاي خود را با آب و صابون بخوبي بشويد.
نكات مهم
-پستان يا شيشه شير را به مدت طولاني در دهان كودك نگه نداريد .
-مواد شيرين به پستانك نزنند .
-تا آنجا كه ممكن است ، از دادن مواد ومايعات شيرين مثل آب قند ،نبات داغ و …
به كودك بخصوص در شب ،خودداري كنند .
– پس از سن 6 ماهگي بعد از هر نوبت شير دادن ، بخصوص در طول شب
مقدار كمي آب به كودك بدهند تا دهانش تميز شود .
– حداقل روزي دو بار ، بخصوص بعد از شير يا شربت دارويي يك تكه گاز يا
پارچه تميز را به دور انگشت اشاره خود بپيچيد وآن را با آب خيس كنند ، بعد انگشت
خود را با ملايمت وبا دقت روي لثه ودندانهاي شير خوار بكشند . لازم است اين كار
را ، از همان آغاز رويش اولين دندان شيري انجام دهند .
– قطره آهن را در انتهاي زبان كودك بريزند تا با دندانها تماس پيدا نكند وباعث
تغيير رنگ آنها نشود .
– از ماه سوم تولد كودك ، درباره مشكلات مربوط به دندان درآ وردن كودك
با مادر صحبت كنيد تادر صورت بروز ناراحتي نگران نشوند . به مادر ياد بدهيد
كه براي كمك به رويش دندان وكم كردن ناراحتيهاي كودك مي تواند پس از شستن
دست با آب وصابون ، با انگشت تميز لثه كودك را با ملايمت ماساز دهد .
– از ماه ششم تولد كودك ، هر بار كه كودك را براي پايش رشد مي آ ورند
رويش دندانها را بررسي و با جدول رويش دندانها مقايسه كنيد . اگررويش دندانها
بيشتر از 9 ماه تاخير داشته باشد او را به مركز بهداشتي درماني ارجاع غير فوري دهيد .
– عده اي از مردم اعتقاد دارند كه موقع دندان درآوردن ، بچه ها دچار
اسهال مي شوند وبه اين دليل اين گونه اسهالها را جدي نمي گيرند . ولي اگر
هم اسهال همزمان با در آمدن دندان كودك باشد . بايد اسهال را مثل هميشه
جدي گرفت ودرمان كرد .
*مراقبت از بهداشت دهان و دندان كودكان 2 تا 6 سال
آنچه كه بايد به مادران وخود كودكان ياد داد :
1- اهميت دندانهاي شيري در جويدن غذا ، حرف زدن ، زيبايي ، الگو بودن براي
رويش دندانهاي دايمي
2- اهميت پر كردن دندانهاي شيري پوسيده و خودداري از كشيدن آنها .
3-اهميت تغذيه صحيح وروش استفاده درست از مواد قندي
4-انتخاب مسواك مناسب ( كوچك ونرم )براي کودكان .
5-شروع مسواك كردن دندانها ي كودك از 5/2 سالگي
اين كار تا پايان 3 سالگي كاملا به وسيله مادر يا پدر انجام مي گيرد . براي اين كار پدر
يا مادر بايد سر كودك را روي زانوي خود بگذارد ( بعد از 3 سالگي كودك مي تواند
روبروي والدين به حالت ايستاده قرار گيرد ) وبا ملايمت وبه آرامي مسواك را روي
سطحهاي داخلي وخارجي وجونده دندانهاي كودك به طور افقي حركت دهد .
در كودكاني كه خمير دندان را قورت مي دهند ، بهتر است تا رفع عادت از خمير
دندان استفاده نكنند
توجه مهم
الف – به هيچ وجه نبايد براي مسواك كردن دندان بچه خشونت بكار برد . بلكه بايد با آموزش و
تشويق مداوم كودك، او را به اين كار راضي كرد .
ب –براي آموزش كودكان ، بهتر است والدين در حضور فرزندانشان دندانهاي خود را مسواك بزنند .
6-نخ كشيدن دندان :
اين كار نيز بايد از 3 سالگي شروع وبه وسيله پدر ومادر به روشي كه در بند 5 گفته شد انجام گيرد .
از حدود 8 سالگي ، نخ كشيدن مي تواند توسط خود كودك . ولي با نظارت پدر يا مادر انجام شود .
وقتي اطمينان حاصل شد كه كودك مي تواند نخ كشيدن و مسواك كردن را به طور صحيح انجام دهد .
پدر ومادر مي توانند انجام اين كار را به خود كودك واگذار كنند .فقط مراقب باشند كه كودك همه
روزه با نظم وحوصله اين كار را انجام دهد .
7-اثرهاي بد ناشي از مكيدن انگشت يا پستانك بعد از سن 4 سالگي :
مكيدن انگشت يا پستانك فقط تا 4 سالگي اشكالي ندارد اگر بعد از آن ادامه پيدا كند ، اثر بدي در
شكل گيري و رشد دندانها و فكها خواهد شد .
روش كار مراقبت از بهداشت دهان و دندان :
اول – در هر مراجعه متناسب با سن كودك بايد نكات 1 تا 7 را به مادر يا پدر بچه آموزش داد .
دوم – در هر مراقبت ، حتما دهان ، دندان و لثه كودك را معاينه كنيد وو ضعيت دهان ودندان او را در پرونده خانوار ثبت كنيد . سوم- اگر رويش اولين دندان آسياي بزرگ دايمي در سن 6 سالگي انجام شده باشد ، آن دندان را به كودك و اولياي او نشان دهيد و اهيمت نگهداري از آن را تاكيد كنيد
